Sabri İstanbul’da: Abduh’a karşı ilk tutumu Jön Türk devriminin ardından 1908’da kamuoyunda tartışmaların açılmasıyla birlikte, Mehmed Akif (1873-1936) gibi Osmanlı İslam reform hareketinin önde gelen dindar aydınları yakın zamanda ölen Abduh’u, İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne (İTC) hâkim olmaya başlayan Türk milliyetçisi eğilimle olan anlaşmazlıklarında temel bir figür olarak agresif bir şekilde desteklediler. Akif ve entelektüel […]

Bu makale, Mısırlı alim Muhammed Abduh’un (1849-1905) teolojisini, Son Osmanlı şeyhülislamı Mustafa Sabri’nin (1869-1954) yazıları ve İslami reform (tecdīd) hareketine yönelik radikal eleştirisi aracılığıyla yeniden inceliyor. Mustafa Kemal’in en amansız düşmanlarından biri olan Sabri, Mısırlı ulema ve aydınların, Ankara’nın muzaffer milliyetçi güçlerinden kaçmadan önce İstanbul’da meydan okuduğu pozitivist-materyalist gündemi ilerlettiğini görünce endişelenmişti. 1930’lar ve 1940’ların […]

Bu ikinci bölümde Türk laikliği, Müslümanların laiklik algısı ve çağdaş Arap laikliğinin İslam karşıtı geri çekilmesi üzerinde durulacak . Bingbing Wu, Pekin Üniversitesi Arap Dili ve Kültürü Bölümü’nde Profesör. Arap dünyasında Müslümanların laiklik konusundaki çalışmaları laik Hıristiyanlardan derinden etkilenmiştir. El-Kevâkibî, Müslüman din adamları arasında laiklikten bahseden ilk kişiydi. 1898 yılında yayınladığı Ümmü’l-Kura adlı eserinde din […]

Arap dünyasında mezheplere ve kültürel vizyona bağlı olarak farklı şekillerde algılanan laiklik, tarihsel olarak destekçilerini önce Arap Hıristiyanlar arasında, ardından da Müslüman din adamları arasında bulmuştur. Pekin Üniversitesi Arap Dili ve Kültürü Bölümü’nden Profesör BingBing Wu, iki bölümlük bir makalede seküler fikrin Müslüman dünyasına girişinin tarihi aşamalarını sunuyor. “Laiklik” terimi 1840’larda İngiliz George Jacob Holyoake […]