Son dönem Osmanlı İslami Basınından, Ahmed Şirani’nin çıkardığı İtisam Mecmuası, dönemin siyasi, iktisadi, hukuki ve içtimai yapısının anlaşılması hakkında kayda değer malumatlar vermektedir. İtisam Mecmuasında yer alan, Yusuf Nizameddin isimli bir makale, toplumun o dönemde nasıl bir durumda olduğunu göstermesi açısından önem arz ediyor. Makale çok kısa olmakla beraber, toplumun nereden nereye geldiğini göstermesi açısından dikkate değer. Bu kısa makaleyi okuyucuyla paylaşmanın faydalı olacağı kanaatindeyiz.
Ah Müslümanlık!
“İslam garip başladı, başladığı gibi (bir hâle) dönecektir.” Şu hadis-i şerifi okuyan ve buna iman eden her bir Müslümanın yüreğinde kan ağlıyor.
Hey gidi İslam Camiası! Önce ne idik, sonra ne olduk?
Geçen gün Şehzadebaşı’na gitmiştim. Direklerarası’ndan mahşeri insan kalabalığını geçerken, yatsı ezanı okunuyordu. Ezan sesi, tiyatro orkestrasının dalgaları arasında kayıp olup gitmişti.
Veznecilerde bir cami-i şerif vardır. Bu camiyi bilmeyen yoktur zannediyorum. Elektrik ile aydınlatılmış, güzel döşenmiş, etrafı Müslüman mahalleleriyle muhit bir camidir.
İçeriye girdim, sünnet kılınmış, farza başlanmıştı. Cuma gecesi o mübarek günde cemaat kaç kişi idi biliyor musunuz?
Tam iki kişi!
Vitir ve kametler bitmiş, imam selam vermişti. Müezzinin tespih duasını okumasını bekliyorduk. Aradan bir iki dakika geçtikten sonra arkama baktım, benden başka kimse kalmamış. Müezzinlik yapan bir askerdi. O da gitmişti. Çar naçar ikinci müezzin ben oldum.
Duadan sonra imam efendiye sordum:
– Hoca efendi cemaatiniz bu kadar mı?
– Ah efendim! Keşke her vakit bu kadar olsa, nerde… Bu gece cuma gecesi olduğu için bir iki kişi gelmişti. Başka vakit hiç kimse uğramaz. Cemaat görmek istersen biraz öteye git.
Hakikaten, bakındım bütün tiyatro ve sinemalar hınca hınç dolmuştu.
O zaman gayri ihtiyari olarak: “İslam garip başladı, başladığı gibi (bir hâle) dönecektir” hadisi şerifini büyük bir üzüntü ile okudum ağladım.
Makale kaynağı: (Yusuf) Nizameddin, Ah Müslümanlık!, İtisam, cilt II, sayı 64, tarih 19 Şubat 1336 – 19 Şubat 1920
