Abdullah ibn Mes’ûd (Allah Ondan razı olsun)’dan dan rivayet edildiğine göre
Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurdu:
“Şüphesiz sözde ve işte doğruluk(sıdk) iyiliğe (Birr) götürür (Yehdi) ,
iyilik de cennete götürür.
Kişi doğru söyleye söyleye Allah katında çok doğru kişi diye yazılır.
Yalancılık insanı kötülüklere (Fucur), kötülükler de cehenneme götürür(Yehdi) ki kişi yalan söyleye söyleye Allah katında çok yalancı diye yazılır.”
(Riyazüssalihin 54) (Buhârî, Edeb 69; Müslim, Birr 103)
Grafiksel bir anlatım tarzıyla iki ayrı zıt durum üç aşamalı süreçler şeklinde ifade edilerek karşılaştırılıyor. Biçim itibariyle Leyl süresindeki formu hatırlatmakta.
Doğruluk (sıdk) > iyiliğe (Birr) > cennet
Yalan (kezb) > kötülüklere(fucur) > cehennem
Bu grafiğin dışında kalan durum: “Allah katında çok doğru kişi diye yazılır” “Allah katında çok yalancı diye yazılır” durumudur. İfade içerisinde cennet ve cehennem sonucundan da sonra zikredilmeleri bu durumu belirginleştirmiş ve farklı bir anlamsal vurguya sahip kılmıştır.
Bu rivayetten Hz. Peygamber aleyhisselam tarafından ne zaman nerede söylendiğine dair bir bilgiye sahip değiliz. İfadedeki kavramsal altyapının oturaklılığı ve kavramların grafik bir formda dizilişi dikkat çekicidir. Belki zamanına dair bir fikir verebilir?
Bu diziliş ile ahiret hayatı yaşadığımız dünyanın pratiği arasında yapıp karşılaşıp durduğumuz eylemlerle birbirine bağlanıverir: Doğruluk ve yalan; ahiretteki cennet ve cehennem, ilahiyat bilimine ait bir olgu olmaktan çıkıp sıdk ve kezb ile birr ve fucur dolayımından alakalanıverir.
Belki Hz. Peygamber aleyhisselam bu hadisi şerifte en çok “yazılır” ifadesini hatırlamamızı isterdi. Bu, her yaptığımızın “yazılarak” Allah katında muhafaza edildiğini; buna göre hareket etmeyi bize hissettirmektedir. Ayrıca Allah katında olumlu ya da olumsuz yazılı olma cennet ve cehennemden ayrı ve sonra ifade edilmiştir.
