Şer’î (dini) bakımdan muteber (saygın) olan ilim, Allah ve Rasûlü’nün övdüğü ve sahibini arzu ve heveslerinden koruyan, görevini yerine getirmeye yönlendiren ve bu kurallara uymaya iten ilimdir. İlim ehli üç mertebede bulunur: 1. Birinci mertebe: İlim talibi olan fakat henüz olgunlaşmamış kimselerdir. İlim yolunda taklit seviyesindedirler. Bu kişiler, dini yükümlülüklerin ve teşviklerin etkisiyle amel ederler. […]
Yedinci Mukaddime Şer’î ilimlerin Allah’a kulluk etmek amacıyla talep edilmesi gerektiğini ve başka bir amacın sadece bu maksada tâbilik yoluyla kabul edilebileceğini anlatıyor. Ana noktalar şu şekildedir: A) İlimlerin Pratik Neticesi: Pratik bir sonucu olmayan her ilim şer’î açıdan kabul görmez. Şer’î bir amacı olsaydı, ilk nesiller tarafından araştırılırdı, ancak böyle bir araştırma yoktur. B) […]
Altıncı Mukaddime (öncül): Birinci Kısım: İstenen bir şeyin öğrenilmesi için gerekli olan açıklama, bazen çoğunluğun anlayabileceği basit bir şekilde, bazen de daha karmaşık bir yolla ifade edilir. Örneğin, “melek nedir?” sorusuna “O, Allah’ın yaratıklarından biridir ve onun emrinde çalışır” demek; “insan nedir?” sorusuna “Senin mensup olduğun cinstir” demek; “yıldız nedir?” sorusuna “Geceleyin gördüğümüz şeydir” demek, […]
Beşinci Mukaddime (öncül) Dini Konularda Pratiklik Dini uygulamalarda, pratik bir sonucu olmayan tartışmalara veya etkinliklere katılmak hoş karşılanmaz. Bu, dini gereklilikler açısından somut faydası olmayan herhangi bir eylem veya tartışmadan kaçınılması gerektiği anlamına gelir. Bunun nedenleri: Pratik Olmayan Bilginin Riskleri Sonuç Özetle, pratik dini faydası olmayan bir şey, Şeriat tarafından istenilen bir şey değildir. Bu […]
Fıkıh usûlünde bazı meseleler vardır ki, bunların üzerine furû-ı fıkıh (detaylı İslami hukuk) ya da şer’î âdâb (dini adab) bina edilmemiştir ve bu konularda yardımcı olmazlar.[1] Bu tür meselelerin fıkıh usûlüne dahil edilmesi yersizdir ve fıkıh usulünden sayılmazlar. Fıkıh usûlü, “fıkıh” ile ilişkilendirilir ve bu isim, ona yardımcı olmasından, fıkıhta yapılacak ictihadları gerçekleştirme fonksiyonuna sahip […]
……………… Birçok İslamcı düşünür ve hareket, çoğulculuğun ve laik uluslararası düzenin kökten reddi yönünde bir çözüm getirmiştir. Dindar akademisyen ve Müslüman Kardeşler ideoloğu Seyyid Kutub bu görüşün belki de en etkili versiyonunu ifade etti. 1964’te, Mısır Cumhurbaşkanı Nasır’a yönelik suikast planına katılma suçlamasıyla hapisteyken, mevcut dünya düzenine karşı savaş ilanı anlamına gelen ve modern İslamcılığın […]
Fıkıh usulünde aklî deliller, naklî delilleri desteklemek veya açıklamak için kullanılır. Aklî deliller tek başına delil olarak kullanılmaz. Çünkü yapılan iş, şer’î bir konuda düşünmek ve bir neticeye varmak için çalışmaktır; akıl ise şâri’ (hüküm vaazına selahiyetli) değildir. Şer’î deliller (Edille-i şer’iyye) temel referans kaynağıdır. Ancak, bu delillerin delâletinin kesinliği konusunda genel kabul gören bir […]
Usul ilminde kullanılan öncüller akli, örfi, nakli ya da şeriatten elde edilen neticelerdir. öncüllere dayanırlar. Hükümler vacib, caiz yada muhaldir.
İbrâhim b. Mûsâ eş-Şâtıbî’nin (ö. 790/1388) fıkıh usulünün temel konularını makāsıd açısından inceleyen eseri, El-muvâfakât’ın hukuki prensipleri belirlemede “Mekâsidu’ş şerî’a”yı eksene alması özelliği onu sahasında önemli bir kitap haline getirmektedir; bu da dinin güttüğü, gözettiği gayeler, maksatlar demektir. Şâtibî’ye göre “ilimden maksat Allah’a kullukta bulunmadan başka bir şey değildir. “Şer’î hükümlerin dünya hayatında da faydayı […]
Kur’an da, yer alan eski ümmetlerin hayat tecrübelerinin değerini anlayabilmemiz için şu gerçekleri iyice kavramalı, vicdanlarımızda canlandırmalıyız. Kur’an bu ümmetin yaşayan kitabı, öğüt verici kılavuzu ve içinde hayatına ilişkin dersler okuduğu okuludur. Yüce Allah ilahi sistemini yeryüzünde gerçekleştirmekle görevlendirdiği ilk Müslüman cemaati, bu son derece önemli göreve hazırladıktan sonra Kur’an aracılığı ile sürekli bir eğitime […]
Mehmet Ali Dinc
