Strateji, savaş, siyaset, iş, endüstri veya spor gibi alanlarda başarıya ulaşmak için ayrıntılı bir plan veya bu tür durumlar için planlama becerisi anlamında kullanılır. Ancak acaba bu kelime ve anlamı nasıl bu hale geldi ve eskiden de aynı manada mı kullanılıyordu?
Kelimenin kökeni Antik Yunanca “stratēgía” (στρατηγία) dan gelmektedir bu kelime “strateğ” (στρατηγός) yani “ordu komutanı” anlamındaki kelimeden türetilmiştir. Strateji, başlangıçta askeri planlama ve yönetimle ilgili bir terim olarak kullanılmıştır. Zamanla daha geniş anlamlarda, özellikle iş ve yönetim alanlarında da kullanılmaya başlanmıştır.
Kelimenin ilk kullanımı 1770’li yıllarda Avrupa’da askeri tartışmalara dayanır. Birinci Dünya Savaşı’ndan önce terim özellikle askeri bir karaktere sahipti. Zamanla siyaset alanında da kullanılmaya başlandı. Sonunda terim askeri kökenlerinden o kadar koptu ki spordan işe kadar her alanda kullanılır hale geldi. Bu yüzden çok genişlemiş olan alanın askeri strateji, siyasi strateji, ekonomik strateji gibi isimlendirilen alt kategorileri doğdu.
Bu kelimeden birçok yeni kelime de türemiş örneğin general anlamına gelen “strategos”
Ya da bir başka kelime olan “stratagem”. Hile anlamına gelen bu kelime özellikle savaş ile ilgili cümlelerde bir düşmanı alt etmek, kandırmak için yapılan plan manasında kullanılmış. “Strategein” ise general olmak, emir vermek anlamına gelmekteymiş.
“Strato” ise Latince kökenli kelime oluşturma ögelerinden biridir. Latince “stere” (yayılmak) ve “stratus” kelimelerinin birleşiminden türemiştir. Katmanlar ve katmanlaşma anlamına gelir. Kelime dilimize geçmiş haliyle “statü” durum, poziyon, makam yani bulunulan katman anlamında kullanılır. “Strato” atmosferin katmanlarından biri olan “stratosfer” ile bağlantılıdır. Aslında kökenini oluşturan strato kelimesi daha sonraki kullanımlarda genellikle yüksek irtifa katmanlarına atıf yapmak için stratosferin kısaltması olarak da kullanılmış. “Stratokrasi” de strato kelimesinden türeyip ordu diktatöryası manasına gelir. Kelimenin anlam alanındaki katman, katmanbilim anlamına gelen “stratigrafi” kelimesinde de görülür.
“Stere” kelimesinin en eski Hint Avrupa kökü yayılmak anlamına gelir. Sanskritçe “strnoti”, Yunanca “stronymi”, İngilizce “strew” kelimeleri de saçmak, serpmek, germek manasındadır. Tüm batı dillerindeki yol karşılığında kullanılan “Street” Latince “strata” kelimesinden gelir. Bu kelime “sternere” fiilinin geçmiş zamana göre çekimlenmiş halidir. Almanca “straza”, İsveççe “stråt”, Danca “sträde”, İspanyolca “estrada”, Eski Fransızca “estrée”, İtalyanca “strada” kelimelerinin de kaynağıdır. Eski kullanımında “Street” insan yapımı yollar için kullanılmıştır.
“Strata”dan başlayan yolculuk neredeyse tüm Avrupa dillerini dolaştıktan sonra Arapça’da da karşımıza çıkar. Sıratı müstakim’in sıratı da yol anlamına -srt kökünden türeyerek gelmiştir. Aramice aynı anlama gelen “sṭrāṭā” veya “srāṭā” kelimelerinden Arapça’ya geçmiş olabileceği düşünülmüştür.
