Ayetlerin Özeti ve Ana Fikri
Bu ayetler, inkârcıların Hz. Muhammed’e ve Kur’an’a karşı tavırlarını, bu tavırlarının sebeplerini ve sonuçlarını konu eder.
İlk olarak (43. ayet) inkârcıların, Peygamber’in tebliğini “atalarının dinine karşı çıkış” olarak gördükleri belirtilir. Onlar Hz. Muhammed’in insanları atalarının taptığı putlardan vazgeçirmeye çalışmasını bir “yalan” ve “büyü” olarak nitelendirirler. Aslında bu suçlamalar, toplumun önderlerinin halkı peygambere karşı kışkırtmasından kaynaklanır.
44. ayet, onların bu iddialarının dayanaksız olduğunu bildirir: Ne bir kitapları ne de onlara daha önce gelmiş bir peygamberleri vardır. Dolayısıyla Hz. Muhammed’in yalan söylediğine dair hiçbir delilleri yoktur. Bu, onların inatçılığını ve nankörlüğünü ortaya koyar.
45. ayette, önceki ümmetlerin de benzer şekilde peygamberlerini yalanladıkları hatırlatılır. Ancak onlar, bugünkü inkârcılardan çok daha güçlü oldukları hâlde Allah’ın azabından kurtulamamışlardır. Bu uyarı, Hz. Peygamber’e sabır telkin eder.
46–47. ayetlerde Peygamber, insanları Allah için düşünmeye çağırır: “Arkadaşınızda (yani Hz. Muhammed’de) hiçbir delilik yoktur; o sadece sizi uyarandır.” Ayrıca onlardan hiçbir maddi karşılık istemediğini vurgular; mükâfatını yalnız Allah’tan beklemektedir.
48–49. ayetlerde hakikatin Allah tarafından ortaya konduğu, “hak geldiğinde bâtılın yok olacağı” bildirilir. Putların ne yaratmaya ne de diriltmeye güçleri vardır. Gerçek güç ve hüküm yalnız Allah’a aittir.
50. ayette Peygamber, “Eğer yanlış yoldaysam zararı bana; eğer doğru yoldaysam bu Rabbimin bana vahyettiği sayesindedir” diyerek tebliğinin kaynağının vahiy olduğunu belirtir. Allah her şeyi işiten ve kullarına yakın olandır.
51–52. ayetlerde inkârcıların kıyamet veya azap anında duyacakları korku ve pişmanlık anlatılır. O an “inandık” deseler bile artık imanları geçerli olmayacaktır; çünkü tövbe ve iman zamanı bitmiştir.
53–54. ayetler, onların dünyada gayb hakkında ileri geri konuşmalarını ve âhireti inkâr etmelerini anlatır. Azap geldiğinde ise artık arzuladıkları tövbe ve kurtuluş ile aralarına “set çekilir.” Önceki inkârcı toplumlarda olduğu gibi, pişmanlıkları artık fayda vermez.
Ana fikir:
Sebe Suresi’nin bu bölümü, hakikati inkâr edenlerin tutarsızlığını, peygamberleri yalanlamalarının kökeninde kibir ve geleneksel bağnazlığın bulunduğunu, ilahî gerçeğin karşısında hiçbir bâtılın kalıcı olamayacağını bildirir. İnsan, azap anında değil; dünyada iken düşünmeli, iman etmeli ve Allah’a yönelmelidir. Çünkü azap gelip hakikat açığa çıktığında artık iman fayda vermez.
